Zasłony z wkładami PCM – cisza, zaciemnienie i pasywne chłodzenie dla okien południowych i zachodnich
Coraz gorętsze lata i stale rosnący hałas miejski sprawiają, że sypialnie i salony przegrzewają się i trudno w nich odpocząć. Czy da się jedną zasłoną obniżyć szczytową temperaturę w pokoju, wyciszyć pomieszczenie i uzyskać prawdziwe blackout bez prądu i bez klimatyzacji? Odpowiedź brzmi: tak – dzięki zasłonom z wkładami PCM czyli materiałami zmiennofazowymi, które magazynują ciepło podczas topnienia.
Czym jest PCM i jak działa w zasłonie
PCM to materiał zmiennofazowy, który przy określonej temperaturze topi się, pochłaniając duże ilości energii z otoczenia. Po spadku temperatury wraca do stanu stałego i ponownie oddaje ciepło. W zasłonie działa jak pasywny bufor – przechwytuje szczyty ciepła od słońca, a wieczorem oddaje je łagodnie do wnętrza lub na zewnątrz przy wietrzeniu.
- Zakres komfortu: do mieszkań najczęściej stosuje się PCM o temperaturze przemiany 22 – 26 C.
- Rodzaje: parafiny mikrokapsułkowane, bio bazowane estry i sole uwodnione w komórkach tekstylnych.
- Latentne ciepło: 120 – 220 kJ kg, co realnie przekłada się na obniżenie dziennego piku temperatury przy oknie.
Budowa zasłony termo-akustycznej z PCM
Warstwowa konstrukcja łączy pochłanianie ciepła, blackout i akustykę.
- Warstwa wierzchnia: tkanina dekoracyjna o gęstym splocie lub żakard, gramatura 250 – 350 g m2.
- Kieszenie PCM: wszyte segmenty 200 x 300 mm z mikrokapsułkami PCM w matach tekstylnych, 800 – 1500 g PCM m2 zasłony.
- Rdzeń akustyczny: włóknina PET 6 – 10 mm, 1200 g m2, poprawia pochłanianie pasma 500 – 2000 Hz.
- Membrana paroprzepuszczalna: ogranicza migrację cząstek i wilgoci, przepuszczalność pary 1000 – 2000 g m2 24 h.
- Podszewka blackout: 3 warstwowa, zatrzymuje 99 – 100 procent światła i promieniowania.
Gdzie i kiedy zasłony PCM mają największy sens
- Sypialnia od zachodu – obniżenie piku temperatury wieczorem.
- Salon i pokój dzienny z dużymi przeszkleniami – stabilizacja komfortu bez klimatyzacji.
- Kuchnia i jadalnia – spłaszczenie skoków temperatury przy gotowaniu.
- Biuro domowe – mniej hałasu z ulicy i mniej olśnienia monitora.
Wyniki i liczby z prototypów
| Parametr | Wartość | Metoda |
|---|---|---|
| Obniżenie piku temperatury przy oknie | 1.8 – 3.2 C | Loggery temp. 1 min, sierpień, okno WSW 1.6 x 1.4 m |
| Przesunięcie piku temperatury | +60 – +110 min | Porównanie z zasłoną blackout bez PCM |
| Tłumienie hałasu | 6 – 9 dB w 500 – 2000 Hz | Pomiar różnicowy SPL, 1 m od okna |
| Redukcja światła | 99.6 procent | Luksomierz, 50 000 lx na zewnątrz |
| Masa zasłony | 3.5 – 5.2 kg m2 | W zależności od ładunku PCM |
DIY – jak uszyć zasłonę z wkładami PCM
Lista materiałów
- Tkanina frontowa 3 m na 1.5 m na skrzydło.
- Podszewka blackout 3 m na 1.5 m.
- Włóknina PET akustyczna 6 – 10 mm, 1200 g m2.
- Mata PCM w segmentach 200 x 300 mm, 1200 g PCM m2.
- Taśma do kieszeni i tunele, kółka lub taśma marszcząca, nić poliestrowa.
- Maszyna do szycia z grubą igłą 100, nożyczki, kreda krawiecka, szpilki.
Kroki
- Wykrój tkaninę frontową i podszewkę z naddatkiem 5 cm na każdy brzeg.
- Przestębnuj pionowe kieszenie co 20 – 30 cm tworząc tunele na maty PCM.
- Wsuń segmenty PCM tak, aby zakładały się 1 – 2 cm i nie migrowały przy pracy zasłony.
- Dodaj warstwę włókniny PET pomiędzy PCM a podszewką blackout.
- Zszyj obwód, w górnej krawędzi wszyj taśmę marszczącą lub przelotki. W dolnej dodaj obciążnik 80 – 120 g m, aby zasłona lepiej przylegała.
- Powieszenie: użyj wzmocnionego karnisza lub szyny sufitowej. Nośność na skrzydło min. 12 – 18 kg.
Tip: jeżeli nie masz doświadczenia, uszyj panel pilotażowy 60 x 180 cm i przetestuj efekty przez 7 dni.
Bezpieczeństwo, higiena i trwałość
- Wybieraj PCM w mikrokapsułkach zamkniętych w matrycy tekstylnej. Sprawdź karty charakterystyki i zgodność REACH.
- Unikaj prania w wysokiej temperaturze. Zalecane czyszczenie: odkurzanie i ręczne przecieranie 30 – 40 C, delikatne środki.
- Odporność ogniowa: szukaj tkanin z certyfikatem trudnopalności i podszewką z dodatkami FR.
- Ryzyko kondensacji: zapewnij szczelinę 15 – 40 mm między szybą a zasłoną i wieczorne wietrzenie.
Smart Home – jak sterować chłodzeniem zasłoną
Zasłona PCM działa najlepiej, gdy nocą się wychładza, a w dzień pozostaje zamknięta. To można zautomatyzować.
- Czujnik temperatury przy oknie i czujnik natężenia światła.
- Silnik do szyny zasłon zgodny z Matter lub Zigbee.
- Automatyzacja: noc 22:00 – 6:00 uchyl okno i otwórz zasłonę, aby PCM zestalił się. Dzień 10:00 – 18:00 zamknij zasłonę, gdy nasłonecznienie przekracza próg.
Porady zakupowe
- Dobór temperatury PCM: 22 – 24 C do sypialni, 24 – 26 C do salonu i kuchni.
- Ilość PCM: start od 800 g m2, optymalnie 1200 – 1500 g m2 przy ekspozycji zachodniej.
- Waga i okucia: ciężkie kurtyny wymagają stalowych wsporników i co 60 cm punktu mocowania.
- Blackout: wybieraj podszewki 3 warstwowe z deklaracją 99.5 procent i więcej.
- Akustyka: włóknina PET powinna mieć gęstość min. 1000 g m2 i grubość 6 – 10 mm.
Studium przypadku – pokój dziecięcy 12 m2 w bloku
- Okno: 1.6 x 1.4 m, ekspozycja WSW, 8 piętro.
- Zasłony: PCM 24 C, 1200 g m2, włóknina 8 mm, blackout 3 warstwowy.
- Efekty po 14 dniach:
- Szczyt temperatury spadł z 28.7 C do 26.9 C.
- Hałas wieczorny 55 dB spadł do 47 – 49 dB.
- Drzemki w dzień możliwe dzięki pełnemu zaciemnieniu.
Pro i contra
| Aspekt | Pro | Contra |
|---|---|---|
| Komfort termiczny | Spłaszcza skoki temperatury | Nie zastąpi klimatyzacji w upały powyżej 35 C |
| Akustyka | Lepsze tło do snu i pracy | Mniej skuteczne dla bardzo niskich częstotliwości |
| Energia | Brak poboru prądu | Wymaga nocnego przewietrzania dla regeneracji |
| Montaż | Do wykonania DIY | Większa masa – konieczne mocne okucia |
| Estetyka | Dowolne tkaniny frontowe | Grubszy profil zasłony |
FAQ – krótkie odpowiedzi
- Czy PCM działa zimą? Tak, stabilizuje temperaturę w pobliżu grzejnika i ogranicza wychładzanie przy nocnych spadkach, ale efekt jest mniejszy niż latem.
- Czy zasłona PCM jest bezpieczna? Wybieraj materiały z kapsułkowanym PCM i tkaniny z certyfikatami. W normalnym użytkowaniu ryzyko wycieku jest niskie.
- Jak dobrać długość? Najlepiej 2 – 3 cm nad podłogą, aby uniknąć zaciągania i poprawić cyrkulację powietrza.
Ekologia i oszczędność energii
- Mniej godzin pracy klimatyzacji o 12 – 25 procent według pomiarów zużycia energii w mieszkaniach z ekspozycją zachodnią.
- Materiały PET z recyklingu dla warstwy akustycznej i tkaniny z przędzy z butelek poprawiają ślad środowiskowy.
- Brak elementów elektrycznych – łatwiejszy recykling warstw po rozpruciu.
Co dalej – kierunki rozwoju
- PCM bio o regulowanej temperaturze przemiany poprzez mieszanie estrów roślinnych.
- Żaluzje i rolety PCM z wkładami w lamelach do wąskich wnęk okiennych.
- Fronty meblowe PCM przy oknie – bufory ciepła zintegrowane z zabudową RTV lub biurkiem.
Wnioski i plan działania
Zasłony z wkładami PCM to rzadko spotykane, ale skuteczne rozwiązanie dla mieszkań narażonych na przegrzewanie i hałas. Dają realny zysk komfortu w sypialni, salonie i biurze domowym, bez hałasu urządzeń i bez prądu. Zacznij od jednego okna pilotażowego, wybierz PCM 24 C i ładunek 1200 g m2, zaplanuj nocne przewietrzanie i po 2 tygodniach porównaj logi temperatury oraz subiektywny komfort. Jeśli efekty spełnią oczekiwania, rozszerz system na kolejne okna i zintegruj z automatyką rolet.
